مهار طیف امواج میلی‌متری (mmWave) برای سرعت بیشتر اینترنت داده، از بزرگ‌ترین پیشرفت‌های 5G، نسل بعدی فناوری 4G LTE برای تلفن‌های همراه، یعنی گوشی‌های 5g است. اما نگرانی‌هایی در خصوص این طیف با فرکانس بسیار بالا وجود دارد. شایعات گسترده‌ای در میان عموم جریان یافته، مبنی بر این‌که این طیف سلامتی مردم را تهدید می‌کند. آیا 5G واقعا خطرناک است؟ در ادامه این مقاله در تکنولایف همراه ما باشید تا با هم جوانب مختلف این موضوع را بررسی کنیم.
5G هم چنین از روشی به نام شکل‌دهی و جهت دهی پرتو استفاده می‌کند که داده‌ها را مستقیماً به دستگاه ها می فرستد؛ این روش با روش نسل های قبلی که سیگنال ها را در همه جهات ارسال می کردند متفاوت است.
فرکانس های الکترومغناطیسی تولید شده توسط 5G ناحیه ای به نام میدان الکترومغناطیسی(EMF) ایجاد می کنند. برخی افراد معتقدند EMF اثرات منفی بر سلامتی دارد.
به گفته منابع مورد اعتماد سازمان جهانی بهداشت (WHO)تحقیقات محدودی در مورد اثرات فرکانس های مورد استفاده در5G بر سلامت انسان انجام شده است؛ اگرچه در مورد اثرات میدان های الکترومغناطیسی بر سلامت انسان به طورگسترده تری تحقیقات انجام شده ولی نتایج متناقض است.
در یک مطالعه بر روی حیوانات قرار گرفتن در معرض امواج Wi-Fi ریتم قلب و فشار خون خرگوش‌ها را تغییر داد. به گفته محققان این تحقیق نشان می دهد که Wi-Fi بر قلب تأثیر می گذارد. اما مکانیسم آن نامشخص است.
هم چنین برخی مطالعات حیوانی اثرات منفی 5G را بر باروری یا توانایی های شناختی حیوانات نشان داده است؛ گرچه مطالعات انسانی مورد نیاز است تا بتوان این موارد را تایید یا رد کرد.
یک مطالعه کوچک در سال 2017 نشان داد که فرکانس های 1.8 تا 2.2 گیگاهرتز که تلفن های همراه از آنها استفاده می کنند، باعث گرم شدن بافت های بدن می شوند.
گرم شدن بافت زمانی اتفاق می افتد که پوست بدن انرژی الکترومغناطیسی را جذب کند؛ این باعث افزایش جزیی دما در اعضای بدن یا حتی مغز فرد می شود.
این مطالعه هم چنین نشان داد که افراد با افزایش سن، گرمایش بافت مرتبط با EMF را بیشتر تجربه می کنند. شاید به این دلیل که در افراد مسن تر ضخامت پوست کاهش یافته و جریان خون آهسته تر است. به علاوه، هر چه EMF گسترده تر باشد، جذب بیشتری در بدن انسان دارد.
مقامات بهداشتی هم چنین بیان می کنند که مردم در معرض فرکانس های بسیار پایین EMF هستند. این حد از انرژی برای ایجاد گرمای قابل توجه در بافت بسیار ناچیز است؛ ضمن این که گرمایش در بافت بسیارکوتاه مدت و حداقل در نظر گرفته می شود.
در مطالعه دیگری محققان چگونگی تأثیر استفاده از تلفن همراه بر عملکرد شناختی را بررسی کردند. محققان دریافتند که استفاده از تلفن همراه برای حداقل 90 دقیقه در روز با مشکلات توجه و تمرکز همراه است.
ولی یک بررسی تحقیقاتی دیگر شواهد متناقضی را آشکار کرد؛ محققان 43 مطالعه را در مورد بررسی و مقایسه قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که هیچ ارتباط محکمی بین EMF و نگرانی های شناختی وجود ندارد.
در سال 2011 آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) در مطالعه ای توسط 30 دانشمند از 14 کشور، اعلام کرد که EMF و امواج موبایل می توانند برای انسان سرطان زا باشند. این مطالعات ارتباط بالقوه بین EMF و سرطان مغز را بررسی کردند، اما در ادامه نتایج متناقضی به دست آمد.
به عنوان مثال یک بررسی تحقیقاتی نشان داد که تشعشعات تلفن های همراه و EMF با نوعی سرطان مغز گلیوما مرتبط است. از سوی دیگر یک مطالعه در همان سطح یک سال بعد، ارتباط واضحی بین فرکانس های بالای EMF و تومورهای مغزی پیدا نکرد.
تشعشعات فرکانس‌های رادیویی (RF) چه هستند؟
در سطح ابتدایی، «تشعشع» اصطلاح ترسناکی نیست. تشعشع، تابش انرژی از هر منبعی است. این یعنی حتی گرمای خارج‌شده از بدن ما نیز نوعی تشعشع محسوب می‌شود. «تشعشعات RF»، فقط نام دیگری برای امواج رادیویی است. FDA چنین توضیح می‌دهد: تابش RF «نوعی انرژی الكترومغناطیسی متشكل از امواج انرژی الكتریكی و مغناطیسی است، كه در فضا با هم حركت می‌كنند (تشعشع می‌یابند)».
امواج رادیویی، به طور کلی قادرند یونیزه یا غیریونیزه کنند. امواج رادیویی یونیزه‌کننده، امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بالا (مثل اشعه گاما) هستند، که می‌توانند به DNA آسیب رسانده و حتی منجر به تومورهای سرطان شوند. اما تشعشعات غیریونیزه نمی‌توانند چنین اثری داشته باشند. امواج رادیویی مورد استفاده در فناوری‌های بی‌سیم، مانند 5G، حتی نزدیک به مرز یونیزه شدن هم نیستند.
تشعشعات RF خطری ندارند؟
شعشعات تلفن‌های همراه جزو کم‌انرژی‌ترین طیف‌های الکترومغناطیسی هستند، و همین آنها را نسبت به تشعشعات EMF با انرژی بالا (X-ray و گاما) امن‌تر می‌کند. فقط گروه دوم انرژی کافی برای یونیزه کردن یک اتم یا مولکول دارند، و بنابراین DNA سلول را دچار آسیب و سرطان می‌کنند. انرژی تشعشعات RF فقط قادر به حرکت یا لرزش اتم‌ها در یک مولکول است، که برای یونیزه کردن آن کافی نیست. این یعنی تشعشعات RF با آسیب‌رسانی به DNA باعث سرطان نمی‌شوند. اما هنوز مطالعات علمی در مورد اثرات اشعه غیریونیزه‌کننده و محدودیت‌های تشعشعات آن ادامه دارد.
FDA در بیانیه‌های 2018 اظهار داشت: «محدودیت‌های ایمنی فعلی برای قرار گرفتن در معرض انرژی فرکانس‌های رادیویی تلفن همراه، هنوز برای محافظت از سلامت عمومی قابل‌قبول‌اند». آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) و برنامه ملی سم‌شناسی آمریکا (NTP) نیز تشعشعات RF را به طور رسمی به عنوان عامل سرطان طبقه‌بندی نکرده‌اند.
اما آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی (IARC)، به دلیل یافتن پیوند احتمالی بین استفاده از تلفن همراه و نوع خاصی از تومور مغزی، حداقل در یک تحقیق، تشعشعات RF را «احتمالا سرطان‌زا برای انسان» طبقه‌بندی کرده است. البته IARC شواهد کلی را «محدود» می‌داند. بهتر است بدانید که IARC قهوه و پودر بدن تالک را نیز در گروه «احتمالا سرطان‌زا» قرار می‌دهد.
در یکی از جدیدترین مطالعات NTP، قرارگیری زیاد در معرض تشعشعات 2G و 3G، منجر به ایجاد تومور سرطان قلبی در موش‌های نر شد. البته جان بوچر (دانشمند ارشد NTP) اظهار داشت که سطح و مدت قرارگیری در معرض تشعشعات در این آزمایش، بسیار بیش از آنچه افراد با بیشترین استفاده از تلفن همراه تجربه می‌کنند، بوده است. بنابراین یافته‌ها نباید استفاده از تلفن‌های همراه را زیر سؤال ببرند. به‌علاوه او هشدار داد که فناوری 5G احتمالا تفاوت چشم‌گیری با فناوری 2G و 3G دارد، و به همین خاطر باید روی تأثیر این تشعشعات مطالعات بیشتری صورت بگیرد.
در نهایت، فناوری mmWave فرکانس 5G خطرناک است یا خیر؟
طبق نظر آژانس‌های خبره و مطالعاتی که تاکنون انجام شده، هیچ خطری برای استفاده از 5G mmWave وجود ندارد. اما واضح است که تحقیقات بیشتری در این زمینه باید صورت بگیرد. اگر از افراد بسیار محتاط هستید، باید توجه کنید که تقریبا همیشه در معرض تشعشعات RF قرار دارید، از جمله تشعشعات مایکروویو. اما می‌توانید شب‌ها هنگام خواب، گوشی را از خود دور کنید. این کار هم آرامش را به شما برمی‌گرداند، و هم روال خواب سالمی برای‌تان ایجاد می‌کند. اما در حال حاضر، و بر اساس گفته‌های متخصصین، تأثیر منفی امواج رادیویی، از جمله mmWave، بر سلامت کلی نفی شده است و صحت ندارد.
اما در صورتی که روزی اثبات شود که این امواج ممکن است برای استفاده عمومی و با حجم زیاد ضرراتی را به دنبال داشته باشند چه؟ به خصوص که جمعیت جهان و تعداد گوشی‌های موبایل، هر روز در حال افزایش است. شاید هم از ابتدا خطرآفرین بودند و همین جمعیت امروز مبتلایان به سرطان، تحت تأثیر این فرکانس‌ها که برای انتقال اطلاعات و پخش تلویزیونی استفاده می‌شده‌اند، به چنین وضعی درآمده باشند. کسی چه می‌داند؟ باید در انتظار اخبار و نتایج آزمایشات بمانیم، هرچند که احتمال خیلی کمی برای خطرآفرینی این فناوری وجود دارد.
